|
DIGIBREET | 24 NOVEMBER 2022
Voor, door en over de vrijwilligers van het Honig Breethuis
|
|
|
|
|
|
Nieuwe huisgenoten in het Honig Breethuis
Zaanse biedermeier portretten gerestaureerd
|
Sinds 16 november jl. is de vaste presentatie van Het Honig Breethuis twee aansprekende Zaanse portretten van omstreeks 1830 rijker. Het betreft een portret van een jongen ten voeten uit staand, samen met een opzittende hond in een interieur, en een frontaal portret van een Zaanse schone met traditionele hoofd- en halssieraden.
|
|
Het portret van de jongen maakte al geruime tijd deel uit van de collectie, maar verkeerde in deplorabele staat. Het damesportret betreft een meer recente aankoop, die ook een ingrijpende restauratie moest ondergaan om een nieuwe plek te kunnen krijgen in het woonhuismuseum aan de Zaan. Tijdens de algemene ledenvergadering werden de beide portretten voor het eerst in besloten kring onthuld. Vanaf volgende week zijn ze ook voor de bezoekers van het museum te zien.
|
|
|
|
|
Jongen met poedel
|
Het jongensportret met poedel in een interieur met staand horloge is 1826 gedateerd en gesigneerd door Petrus Antonius Ravelli (1788-1861), een Amsterdamse portrettist van Italiaanse afkomst, die in de kringen zou hebben verkeerd van gerenommeerde portrettisten als Hodges en Kruseman. Naast het vervaardigen van portretten in opdracht, gaf Ravelli – getuige een advertentie – ook les aan jonge pupillen, zowel in zijn atelier als aan huis. Toch is er niet veel werk van hem bekend.
|
|
Het portret in het Honig Breethuis was in 1874 te zien in de Tentoonstelling van Zaanlandsche Oudheden en Merkwaardigheden in het Stadhuis van Zaandam. Toenmalige bruikleengever voor deze expositie was destijds Klaas Cornelis Honig (1805-1887), een zoon van de koopman en olieslager Cornelis Claaszoon Honig (1773-1845) en Aagje Cornelisdochter Breet (1772-1830), woonachtig in de Dubbele Buurt te Koog aan de Zaan. Het woonhuis werd in 1939 verplaatst naar het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem. Gezien de inbrenger en de geschatte leeftijd van de geportretteerde jongen zou het kunnen gaan om Gerrit Corneliszoon Honig (1817-1843), de jongere broer van de Klaas Corneliszoon Honig. Gerrit is geboren in 1817, het jaar dat zijn oudere broer en zusters in pastel werden geportretteerd door Wijnand Esser. Hij was dus in 1826 rond de negen jaar. Gerrit Honig is in 1842 als volwassen man geportretteerd door Berend Wierts Kunst, eveneens te zien in het museum.
|
|
|
|
|
|
|
Christina de Lange
|
Het portret van de beeldschone jongedame gehuld in japon met karakteristiek Zaanse hoofd- en halssieraden is ongedateerd en ongesigneerd. Het zal zijn gemaakt door een van de reizende portrettisten, die de streek aandeden op zoek naar gegoede opdrachtgevers. Gegoed waren de Zaanse ondernemersfamilies zeer zeker. Toch lieten zij zich slechts zeer zelden in olieverf op doek portretteren, naar men zegt omdat dit een ongepast vertoon van ijdelheid was voor met namen de doopsgezinde families. De schoonheid van Christina de Lange (1810-1862), dochter van de Westzaner houthandelaar Pieter de Lange (1787-1826), moet evenwel dermate de aandacht hebben getrokken dat zij voor de anonieme portrettist tot muze moet hebben gediend. Met haar helderblauwe ogen en blozende wangen zou zij zonder meer in aanmerking komen als Miss Zaanstreek anno 1830. Een exacte datering van het portret is niet gedocumenteerd en laat zich slechts bij benadering op basis van de geschatte leeftijd en de stijl van de japon met zogeheten schapenboutmouwen of manches à gigot bepalen. Christina’s moeder stierf tijdens de bevalling van een jonger zusje in het kraambed. Christina zelf is – ondanks haar uitnemende schoonheid – ongehuwd gebleven.
|
|
|
|
|
Huisgenoten
Na de recente restauratie door Boeijink, Boekel en Van der Knaap Schilderijenrestauratie in Haarlem, medegefinancierd door het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Stichting Familie Ravelli, worden de beide geportretteerden nieuwe huisgenoten van het papierfabrikeursgezin van Jacob Breet en Grietje de Jager. Gerrit Honig was via moederszijde niet alleen een volle neef van de kinderen Breet, maar bovendien boezemvriend van de jongste telg, Jan Breet, met wie hij graag naar de paardenrennen in Purmerend ging. Christina de Lange heeft in de persoon van haar overgrootmoeder Grietje Jacobs Breet (1737-1775) ook nog een link met de familie. Deze Grietje was de grote zus van de papierfabrikeurs Cornelis en Arent Breet, die het papierbedrijf C. & J. Honig van hun oom overnamen. Van overgrootouders Grietje Jaocobsdochter Breet en Klaas Janszoon Sem zijn silhouetportretjes in miniatuur in de presentatie over het papierbedrijf opgenomen.
|
|
De portretten zijn te bewonderen in het Honig Breethuis van vrijdag t/m zondag van 13.00 tot 16.00 uur. Museumkaarthouders en leden van het Honig Breethuis hebben gratis toegang.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
